Onderwijsdier in hart en nieren - Als nieuw

Pedagogie is een ondergeschoven kindje in het huidige onderwijs. De didactische invalshoek overheerst, terwijl het management verzakelijkt. Wel zijn er, met name in het basisonderwijs, nogal wat pedagogische meetinstrumenten, maar dat zegt nog weinig over de pedagogische grondhouding van de docent. Nu de psychische en sociale problematiek onder jongeren stilaan toeneemt, is het zaak om het onderste uit de pedagogische kan te halen. Het wordt tijd om de pedagogische opdracht van de school (Jo Ritzen) diepgaand inhoud en vorm te geven.

Onderwijsdier in hart en nieren geeft een verfrissende kijk op de pedagogische (groei-) mogelijkheden in het onderwijs. De persoon van de leerkracht komt hierbij weer in de onderwijskundige branding te staan. Een leerkracht is geen manager van (voorgeschreven) leerprocessen, maar iemand die met hart en ziel betrokken is bij leerlingen. Dat emoties, dromen, intuïtie, instinctieve en intellectuele vermogens hierbij een grote rol spelen, maakt de auteur duidelijk vanuit zijn eigen levens- en onderwijservaring.

Professionaliteit herkrijgt binnen deze visie haar diepgang als groeiende toewijding en bekwaamheid in de omgang met leerlingen en lesstof. Negatief gedrag van leerlingen blijkt meestal een roep om aanvaarding en bevestiging te zijn. De vraag is alleen of onderwijs-mensen die roep verstaan en positief kunnen beantwoorden. De goede wil is in het onderwijs vrijwel altijd aanwezig, alleen ontbreekt het soms aan visie. Dit boek biedt allerlei handvatten om persoonlijk en professioneel aan het denken gezet te worden.

Wie het lef heeft om zelf niet buiten spel te blijven staan, kan in dit boek inspiratie vinden. Inspiratie die waarschijnlijk ook buiten het onderwijs van pas kan komen. De thema's die worden aangesneden rondom persoonlijke groei, grondhouding en professionaliteit kunnen immers moeiteloos doorvertaald worden naar bijvoorbeeld de zorg- en andere maatschappelijke sectoren.

INHOUD

Voorwoord 7

Ten geleide 11

Hoofdstuk 1 Zo kan het ook 15
1.1 Persoonlijke aanleiding: "Jij hebt makkelijk praten!" 15
1.2 Institutionele aanleiding: toename van formaliserende benadering 18
1.3 Mijn eigen pedagogisch vermogen: een existentieel groeiproces 19
1.4 Opzet 21
1.5 Theoretische inkadering: een meerdimensionaal model 22
1.6 Betrokkenheid of kosmische verbondenheid 28
1.7 Schemata van de lagen / dimensies van de menselijke persoon 32

Hoofdstuk 2 Stilstaan bij ervaringen 35
2.1 Jeugd: dubbel geboeid 35
2.2 Stille Dagen: de binnenkant en de bron 41
2.3 Ervaring van ieders eigen subjectiviteit 44
2.4 Zingen als diepte-ervaring 45
2.5 Een ongeluk: Bio-Energetica-therapie 46
2.6 Instinctieve ervaringen: heftig en diep 53
2.7 Dromen: ideeën en gloed 55
2.8 Toeval: de vlinder van Sanne 61
2.9 Beeldvorming: een mogelijke gevangenis 63

Hoofdstuk 3 Reflectie naar het onderwijs toe 65
Communicatie en pedagogisch handelen 65
3.1 'Interconnectedness' 66
3.2 Stille Dagen: je bent meer waard dan je presteert 68
3.3 Negatief gedrag is vaak een roep om bevestiging 69
3.4 Zangervaringen en resoneren 72
3.5 Bio-Energetica en het non-verbale in het onderwijs 74
3.6 Instinctieve ervaringen: passie en gloed 76
3.7 Wat is de betekenis van dromen in dit verband? 77
3.8 Toeval: openstaan in het onderwijs 81
3.9 Beeldvorming: Gij zult geen beeld maken 83

Hoofdstuk 4 Slotbeschouwingen 91
4.1 Groeien in communicatie 91
4.2 Reden om diep te gaan 98
4.3 Dankbaarheid 100
4.4 Bij de gratie van: een uitweiding ter inwijding 102
4.5 Schematische samenvatting vanuit het 'lagen'-model 105
4.6 Professionaliteit als groeiende toewijding 108
4.7 Professionaliteit als vermogen om met diepere ervaringen om te gaan 114
4.8 Terugblik en tip naar aanleiding van bovenstaande reflectie 118
4.9 Slot: pedagogische groei is mogelijk! 119

Noten 123

Gebruikte en aanbevolen literatuur 153